در نشستی در جشنواره تئاتر فجر هنر روایت در منظومه‌های هومر مرور شد

 نشست «هنر روایت در هومر» با سخنرانی تئودوروس اسپیریتو از کشور یونان، بیرباس، کوتلاکی، حکمت ملاصالحی و کیان سهیل و امیرعلی نجومیان درتالار مشاهیر تئاتر شهر برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، تئودوروس سخنران اول این مراسم، درباره هنر داستان سرایی هومر برای حضار توضیح داد و گفت: درباره زبان نوشتاری منظومه‌های «ایلیاد» و «اودیسه» اعتقاد خیلی از پژوهشگران این است که تنوع زیادی در زبان هومر وجود دارد. یکی از دلایل این تنوع را می‌توان در همزیستی عناصر زبانی باستانی و جدید دانست. این مدرس یونانی ادامه داد: در هیچ زبان ادبی دیگری این همزیستی تا این حد واضح دیده نمی‌شود، چه در گویش‌های مختلف و چه در زبان‌های گوناگون. تئودوروس همچنین تاکید کرد: زبان اصلی این حماسه‌ها گویش باستانی یونانی بود و بعدها به گویش جدید یونانی تبدیل شد. این در حالی است که زبان اصلی این حماسه‌ها زبانی عامیانه و در هم آمیخته بود که سرانجام گویش یونانی جدید بر گویش قدیمی آن غلبه کرد. 
وی افزود: برخی اعتقاد دارند زبان حماسه‌ها گویش ساختگی است و هیچ‌وقت هیچ‌کس با این زبان حرف نمی‌زده است. این زبان شناس یونانی در بخشی از صحبت‌هایش به مقایسه فن روایی اودیسه- ایلیاد و فن روایی سنت حماسی در دیگر کشورها پرداخت و گفت: این تکنیک در بیشتر حماسه‌های دنیا مشترک است. مثلا حماسه گیلگمش، حماسه‌های آسیای شمال، آفریقا، اروپای مرکزی نشان می‌دهد که فن روایی در این مناطق مشترک است و این تحقیق جالبی است.
حکمت ملاصالحی دیگر سخنران این مراسم درباره دو فرهنگ در دو میراث مشترک بشری، هومر و فردوسی برای حضار سخنرانی و اظهار کرد: یونان ترکیبی از روح فرهنگ شمالی و آپولونی است و فرهنگ یونانی متشکل از هر دو این ملل است. در ایران نیز با این ترکیب مواجه هستیم. این مدرس دانشگاه ادامه داد: ایران آمیخته از دو فرهنگ شمالی و جنوبی است و در اساطیر به این ترکیب ازدواج مقدس زمین و آسمان می‌گویند. ایران کشوری آسیایی است به این دلیل که در آسیا واقع شده اما روح ایرانی به سمت غرب گرایش دارد. ملاصالحی صحبت‌هایش را با یک مثال ادامه داد و گفت: وقتی بعد از لشکر کشی اسکندر، یونانیان وارد ایران شدند از بلخ آن سوتر نرفتند چون احساس کردند آن سوی ایران برای آنها بیگانه است.  وی تاکید کرد: از این روایات تاریخی می‌توان نتیجه گرفت ایرانیان از ابتدا با غرب اشتراکات فکری داشتند. همانطور که امپراطوری هخامنشی به سمت غرب گرایش پیدا کرد.  بیرباس سخنران بعدی این مراسم  با زبان یونانی و انگلیسی درباره تحقیقی که پیش از این در زمینه علم پزشکی در زمان هومر انجام داده بود، برای حضار توضیح داد و گفت: من یک پزشک هستم که علاقه زیادی به تاریخ علم پزشکی در دنیا دارم به همین جهت درباره علم پزشکی در روایات هومر تحقیق مفصلی انجام داده‌ام که در اینجا ارائه می‌دهم. وی ادامه داد: هومر در قصه‌های حماسی خود با دقت و جذابیت خوبی حوادثی را که در جنگ‌ها برای انسان‌ها روی می‌دهد، روایت می‌کند که این روایات شباهت زیادی به علم پزشکی حاضر دارد. بیریاس توضیح داد: می‌توان این وجه تشابه را با مثال‌های زیادی متوجه شد. مثلا اگر در قصه‌های هومر، او می‌خواهد درباره فردی صحبت کند که در جنگ از ناحیه استخوان پا دچار سانحه شده ، این روایت را طوری بیان می‌کند که کاملا براساس علم پزشکی اثبات شده است. این پزشک یونانی اضافه کرد: همچنین وقتی هومر درباره فردی حرف می‌زند که در جنگ کشته می‌شود، نیزه می‌خورد یا سرش از بدنش جدا می‌شود، همه این موارد را به درستی برای مخاطب روایت می‌کند که برای او باورپذیر باشد. بیرباس تاکید کرد: این موارد نشان می‌دهد هومر علم پزشکی را به خوبی درک کرده بود. 
کیان سهیل دیگر سخنران این مراسم به نمونه‌های طنز در اودیسه پرداخت و اظهار کرد: بعضی موقعیت‌ها در اودیسه وجود دارد که برای مخاطب دوران خودش شاید چندان جالب نبود اما می‌تواند برای مخاطب امروزی خنده‌دار باشد. این استاد دانشگاه ادامه داد: مثلا وقتی هکتور مقابل آشیل که  شجاع‌ترین و قوی‌ترین مرد یونان بوده قرار می‌گیرد، چنان از او  می‌ترسد که فرار می‌کند و سه دور اطراف قلعه تروا می‌گردد، آشیل هم او را دنبال می‌کند. این می‌تواند برای مخاطب امروز خنده‌دار باشد اما مخاطب دوران هومر شاید به آن پوزخند می‌زدند. وی نمونه دیگری از این موقعیت‌های طنز اودیسه برای حضار تعریف کرد و گفت: آشیل که یک پهلوان قوی با جثه بزرگ بود، وقتی از حوادث دلگیر می‌شد سراغ مادرش می‌رفت و برای او درد دل می‌کرد. امیرعلی نجومیان سخنران پایانی این مراسم بر اساس کتاب اولیس جیمز جویس، ارزیابی تازه و دوگانه‌ای از اودیسه هومر ارائه داد و افزود: برداشت من از اودیسه هومر در قرن ۲۰ این است که می‌توان بازخوانی دوگانه و تازه‌ای از این اثر داشت.  این استاد دانشگاه تاکید کرد: جیمز جونس نویسنده ایرلندی رمانی به نام اولیس هومر معرفی می‌کند، اما من در این پژوهش می‌خواهم این را بگویم جویس در واقع با ایجاد یک قیاس کنایی سعی در نقد دنیای مدرن دارد، اثر هومر را هدف قرار نمی‌دهد بلکه آن را وسیله‌ای یا سلاحی برای حمله به وضعیت مدرن بشر می‌انگارد.
در این نشست سعید اسدی، مهرداد رایانی مخصوص و جمعی از دانشجویان و علاقه‌مندان تاریخ ادبی جهان حضور داشتند. در پایان، سعید اسدی، مهرداد رایانی مخصوص و یکی از رایزن‌های فرهنگی یونان در ایران، جوایزی را به رسم یادبود به سخنرانان این نشست اهدا کردند.