«عشق و دیگر هیچ» به رهبری نادر مشایخی برگزار می‌شود

نادر مشایخی معتقد است که فرهنگ ما از تنوع سلیقه تشکیل شده و ما سعی نمی‌کنیم فرهنگ‌مان را خراب کنیم. بدترین کار در موسیقی عمومیت دادن است

به گزارش ایسنا، نادر مشایخی - آهنگسار و رهبر ارکستر - در ابتدای نشست خبری پروژه «یک سال با باخ» که قرار است توسط اینتر ارکستر تهران برگزار شود،‌ گفت: برنامه ما، همجواری موضوعات معنوی و دینی است که تلاش کردیم نشان دهیم چگونه در یک مذهب، از موسیقی برای القای عواطفی استفاده شده است که با زبان قابل انتقال نیستند.

او ادامه داد: در فرهنگ‌های مختلف، سال‌هاست که از موسیقی به‌عنوان ابزار انتقال استفاده می‌شود؛ اما لزوما آنچه مردم دریافت می‌کنند، آن چیزی نیست که آهنگساز و اجراکننده در نظر دارند. این موضوع آنقدر عمیق و پیچیده است که به مدتی تامل نیاز داریم که تفسیر شخصی خود را از آن داشته باشیم.

مشایخی اظهار کرد: ما می‌توانیم از ابزارهای مختلف برای انتقال مضامین استفاده کنیم که گیراترین ابزار، موسیقی است. کاری که ما در ایران انجام می‌دهیم، با آنچه در دوران «باروک» انجام شد، شباهت دارد، اما عینیت ندارد.

این موسیقیدان با اعتقاد به این‌که پتانسیل زبان فارسی، سرودن شعر است، گفت: مهم‌ترین بخش شعر، تأویل است نه تفسیر. در ایران مهم این نیست که حرف چیست، بلکه مهم این است که پشت حرف‌ها، چه چیزی قرار دارد.

در ادامه، وحید افتخار حسینی - مدیر اینتر ارکستر تهران - توضیح داد: از آبان‌ماه سال گذشته، این ارکستر به‌طور رسمی شروع به کار کرد و شامل جوان‌هایی علاقه‌مند به موسیقی بود. ما با کمک استاد مشایخی به خودباوری رسیدیم و خودمان را از نقطه صفر و بدون حمایت بیرونی و با شکلی مستقل جلو بردیم.

او ادامه داد: این ارکستر تا کنون چند پرفورمنس و دو کنسرت اجرا کرده است. کنسرت پیش رو، اولین برنامه از سری کنسرت «یک سال با باخ» است. طبق صحبت با مسئولان، قرار شده است به‌طور مستمر برنامه‌هایی را به‌شکل ماهانه با موسیقی باخ و ارتباطی که آثار او با موضوعات مختلف دارد، برگزار کنیم.

افتخار حسینی اظهار کرد: در برنامه پیش رو، با عنوان «عشق و دیگر هیچ» معنویت در موسیقی باخ را نشان خواهیم داد.

سپس مشایخی گفت: ما سه - چهار سال پیش، روی مکانیک ذهنی - تفکری ایرانی کار کردیم تا ببینیم عملکرد آن چگونه است. مکانیک ذهنی - تفکری اروپا عِلّی است، ولی در ایران این‌گونه نیست. طرز تفکر ما عموما سرهم‌بندی است، یعنی سرهم‌بندی کردن عوامل مختلف که با یکدیگر ادغام شده و چیز جدیدی را درست می‌کند. مانند «گبه» که نقش زدن و اجرای آن، همزمان انجام می‌شود و بافنده از خطا نیز نتیجه مثبت می‌گیرد و از ضعف به‌وجود آمده قدرت می‌سازد.

او ادامه داد: اعضای این ارکستر نیز با همین افکار کار می‌کنند. آهنگسازی مانند کار یک خانم خانه‌دار است که از طعم مواد شناخت دارد و آن‌ها را با یکدیگر ادغام می‌کند و با اصوات قطعه‌ای را می‌سازد.

این آهنگساز تأکید کرد: ما قصد داریم تعامل بین فرهنگ‌ها و عادت‌های شنیداری را کنار هم بگذاریم تا شناخت بیشتری از آن‌ها به‌دست آوریم. ما از سازهایی استفاده می‌کنیم که عموما در کنار یکدیگر نیستند؛ اما نامتناجس بودن این موسیقی و سمفونی در صدادهی نیست، بلکه در نوع عادت شنیداری ماست. در موسیقی کلاسیک تنها فعالیت ما، شنیدن است. در حالی که در دیگر موسیقی‌ها مانند کردی، میان‌کنش بین مخاطب و اجراکننده الزامی است. ما سعی در همجواری آن‌ها داریم.

مشایخی گفت: این ارکستر فقط اجرا نمی‌کند، بلکه ما تلاش می‌کنیم، نشست‌هایی را برگزار و عادت‌های شنیداری را کشف کنیم. حالا از لحاظ تاریخی، اتفاق کم‌نظیری افتاده است. جوان‌ها به‌دنبال این کار رفتند و کسی جلودارشان نیست.

در ادامه، افتخار حسینی درباره نام این ارکستر (اینتر ارکستر تهران) توضیح داد: این عنوان ابتدا براساس مفهومی زاییده فکر استاد مشایخی به‌وجود آمد که مفهوم بینابینی دارد و منظور، ارکستری است که می‌خواهد بین چند فرهنگ فعالیت کند. این ارکستر خصوصیت ارکستر سمفونیک و نه کلاسیک را دارد و می‌تواند سازهای دیگری را در کنار خود داشته باشد. این سازها فرهنگ ‌خود را حفظ می‌کنند و میان آن‌ها همجواری صورت می‌گیرد.

او درباره رپرتوار برنامه پیش رو که قرار است دوم شهریورماه در تالار رودکی اجرا شود، ‌اظهار کرد: در این اجرا، قطعاتی از باخ را اجرا می‌کنیم که عموما رپرتوار آوازی هستند. ما گروه کر و خواننده سولو در کنار خود داریم. بخش دیگر این اجرا بریکولاژ است که در لحظه و بدون نقشه، اجرا خواهد شد. ما همچنین یک روایت در این کنسرت خواهیم داشت.

سپس مشایخی با اعتقاد به این‌که فردیت، وحدت را شکل می‌دهد، بیان کرد: کار ما همجواری است.

او درباره روایت این کنسرت توضیح داد: بخش‌هایی را که تا به حال روی آن‌ها زیاد کار شده، کنار بگذاریم و روی یک متن امروزی کار کنیم که قرار نیست به ما چیزی یاد بدهد، بلکه احساسات خود را بیان می‌کند. هنوز کننده کار مشخص نیست.

مشایخی همچنین بیان کرد که متن این روایت از محمد صالح‌علا است که در آن، به زبانی ساده درباره عشق صحبت شده است.

این رهبر ارکستر درباره انتخاب باخ نیز بیان کرد: در دوره باروک، فیگورهایی با معنی مشخص در موسیقی وجود داشت، به‌طوری که وقتی آن فیگور نواخته می‌شد، همه می‌دانستند درباره چه چیزی است. زیبایی کار باخ این است که آنچه را متن می‌گوید، تفسیر می‌کند و در آنجا اشتباه کردن نیز یک رُل بازی می‌کند. باخ آهنگساز اصوات نیست، بلکه آهنگساز ایده است.

در بخش پایانی این نشست که ظهر امروز (سه‌شنبه، ۳۱ مردادماه)‌ در تالار وحدت تهران برگزار شد، هامون هاشمی - رهبر گروه کر - گفت: اینتر ارکستر تهران یک ارکستر جوان است که از من درخواست کردند تا برای این اجرا، یک گروه کر تشکیل دهم. با زمان کمی که وجود داشت از افراد مختلف تست گرفتیم تا برای اجرا از اعضای مهمان نیز استفاده کنیم. ما قطعه کانتات چهار باخ و کرال آخر پاسیون سنت متیو باخ را اجرا خواهیم کرد.

به گزارش ایسنا، در این نشست حسینی اعلام کرد، همان‌طور که در برنامه «خندوانه» قول داده‌اند، در تلاش هستند تا شهریورماه با حمایت مرکز بیماران ام‌اس،‌ دفتر موسیقی و سرمایه‌گذاران خصوصی، کنسرتی خیریه را به نفع بیماران ام‌اس برگزار کنند.

منبع: ایسنا