بادداشت دکتر حسین خطیبی، روانکاو، بر نمایش «بازی‌های شبانه» به نویسندگی و کارگردانی آریان رضایی

«بازی‌های شبانه» تماشای رؤیا بر صحنه است؛ گفت‌وگویی میان خیال و واقعیت، میان زن و مرد، میان قصه و فراموشی. صحنه‌اش زنده است، پُر از حرکت و معنا؛ هر جا که بازیگر می‌ایستد، فضا دگرگون می‌شود و نگاهِ تماشاگر به سفری درونی دعوت می‌گردد. نور، صدا، و جایگاه بدن‌ها با چنان دقتی کنار هم نشسته‌اند که صحنه، خود بدل به روانی جمعی می‌شود که همه را دربر می‌گیرد.

استفاده از دوربین‌های مدار بسته ایده‌ای خلاقانه است؛ مرز میان ناظر و دیده‌شونده را می‌شکند و تماشاگر را ناگهان در متن روایت می‌نشاند. گویی در این جهان، هیچ‌کس فقط تماشا نمی‌کند، بلکه هر نگاه نیز بخشی از ماجراست. صحنه و تماشاگر در هم تنیده‌اند؛ همچون ذهن و ناخودآگاه، که پیوسته یکدیگر را بازتاب می‌دهند.

در این نمایش، زن و مرد در تقابل جنسیتی تعریف نمی‌شوند؛ بلکه در نسبتِ قدرت و اراده‌اند. یکی می‌کوشد سلطه‌ی خود را تحمیل کند، دیگری برای ... دیدن ادامه ›› بقا، روایت می‌کند و می‌گوید و قصه می‌سازد. این چرخش مداوم میان سادیسم و مازوخیسم، میان آزار و اطاعت، میان فرمان و سکوت، تماشاگر را به دلِ روان انسان می‌برد؛ جایی که لذت و رنج از یک ریشه می‌رویند.

آریان رضایی با هوشمندی، از دلِ اسطوره‌ی شهرزاد، زنی معاصر می‌سازد که در جهان مهاجرت و فراموشی سرگردان است. او قصه می‌گوید تا خود را زنده نگه دارد، تا در میان نظم خشنِ جهان جدید، بخشی از خویشتن را حفظ کند. وهم و واقعیت در ذهن او به هم می‌پیوندند و تماشاگر در مرز رؤیا و واقعیت، میان عقل و جنون، سرگردان می‌شود.

نماد بیمارستان روانی در اثر، تصویری ژرف و چندلایه است؛ مکانی که اراده‌ی قدرت، در پوشش درمان، بر فرد تحمیل می‌شود. مکانی که می‌خواهد روانِ انسان را به حالت طبیعی هدایت کند،البته در این نمایش بطور نمادین  اشاره میشود که شایدبی‌آنکه بداند شاید همین ناهنجاری، نشانه‌ی زنده‌بودن اوست.

«بازی‌های شبانه» روایتی است از زیستن در مرزها — مرزِ قدرت و عشق، مرزِ واقعیت و خیال، مرزِ بیداری و خواب. و درست در همین میان‌مرزی است که تئاتر، به زبان ناخودآگاه نزدیک می‌شود؛ زبانی که در آن، هر حرکت، هر سکوت، و هر نگاه، معنایی پنهان در خود دارد.

در پایان لازم است به نقش آفرینی بسیار جذاب و حرفه ای خانمها شبنم مقدمی،مونا فرجاد و مرضیه بدرقه که در انتقال مفاهیم و احساسات و تعامل با مخاطب بسیار عالی عمل کردند اشاره شود.