علی صفری فعال هنری

ماهیت نه بوجود می آید نه از بین می رود بلکه از جسمی به جسم دیگر منتقل می شود

نگاهی به نمایش فرایند به کارگردانی علی کرسی زر


فرایند در گروه آثار تجربی تئاتر طی سالهای گذشته قرار می گیرد، نمایشی که از بستر تئاتر دانشجویی که همواره بر عنصر تجربه گرایی تاکید داشته سر بر آورده است. نمایشی قصد دارد با الهام و اقتباس از چندین داستان مطرح دنیا تصویری به روز شده از انسان معاصر ... دیدن ادامه ›› ارائه دهد. 

همه چیز از مرد به نام «آقای کا» و خانواده ای در مجاورت وی آغاز می شود، همه چیز بر سر تصادف است و قرار گرفتن در لحظه ای که افراد در آن نقش و تاثیری ندارند، از سویی انگار قدرت مقابله و رویارویی با آن عنصر متضاد که در اینجا خانواده است هم وجود ندارد. 

کاراکتر اول داستان به دور از حواشی به زندگی شخصی خود ادامه می دهد اما به یکباره در محاقی گرفتار شده که توان خروج از آن را ندارد، نداشتن توان خروج از ماجرا بخشی از ماجراست و نبود راه خروج هم بخش دیگری است، وی شاید در بدویت تفکر یک انسان سعی در راه های پیش پا افتاده دارد اما هیچکدام از آن همچون شکایت و غیره جواب نمی دهد. 

از سویی وی جرات جنایت هم ندارد، او نمی تواند و به وی یاد داده نشده که چگونه باید اعتماد به نفس مقابله با چنین شرایطی را داشت، آقای کا صرفا می تواند در اطراف موقعیت به وجود آمده چرخ بزند، آن را از زوایای مختلف ببیند و تا وقتی توان دارد تلاشی برای خروج از آن پیدا کند. 

اتفاقی که در این نمایشنامه بیش از هر چیز به چشم می خورد این است که تطبیق با شرایط موجود به راحتی و در لحظه ای برای افراد ایجاد می شود، انگار که ماهیت فردی و شخصی کاراکتر به راحتی قابلیت جابجایی دارد و اگر دارم از وی بخواهد که به میز نشیمن تبدیل شود هم بعد از اندکی مقاومت این مبادله صورت می گیرد. 

فرایند تلفیقی از پوچی و تکرار را به نمایش می گذارد، البته ابزورد موجود در متن به درستی و به معنای واقعی که مارتین اسلین به آن اشاره می کند رخ می دهد، ابزورد به معنای معناباختگی و نه به معنای محو شدن یا از بین رفتن، همه چیز و شخص در اثر حفظ می شود، تنها نامی که ما روی آنها می گذاریم تغییر کرده و به نوعی تغییر کاربری در لحظه رخ می دهد. 

حتی در بخشی از نمایش کاراکتر همکار آقای کا که به جای وی امضا می زند می خواهد در جواب زن مراجع به او بگوید که خود آقای کا است، اما هنوز چرخه تبدیل کامل وی به آقای کا رخ نداده است، در انتها آنچه بیش از هر چیز مخاطب را به خود جذب می کند و بر ساختار متن کلیدگذاری درستی انجام می دهد این است که خانواده متخاصم هم هیچ برنامه ای بلند مدت برای این ضدیت ندارند. 

آنها انگار موظف به انجام ماموریتی هستند، ماموریت تغییر در چرخه ای تکراری، وقتی این تغییر ایجاد می شود آنها به سراغ ماموریت بعدی می روند، ماموریتی که قطعا بر عنصر همین تکرار رخ می دهد، همانطور که منشی وکیل می گوید که این روزها پرونده های شکایتی همچون پرونده آقای کا زیاد شده است. 

فرایند اثر قابل تاملی است، اثری که نشان می دهد چگونه فردیت تغییر ماهیت داده و در انتها این چرخه چطور شخص را که تغییرات مختلف را تجربه کرده محو می کند، همچون قاضی کل که حتی تصویرش بر قاب عکس هم به مرور محو شده است. 

نمایش فرایند شاید در بدنه تئاتر و گیشه جایی نداشته باشد اما از جمله آثاری است که ارتقا و ادامه هنر نمایش به آنها نیازمند است، اثری که دومین تجربه اجرای عموم کارگردان بوده و اولین تجربه بزرگ به منزله اجرا در تماشاخانه ایرانشهر برای این کارگردان محسوب می شود، حال باید منتظر نشست تا از این چهره جوان آثاری تازه دیده شود، آثاری که اگر ادامه ای بر جهان ذهنی فرایند باشند می تواند از او کارگردانی صاحب سبک بسازد. 

نمایش «فرایند» به کارگردانی «علی کرسی زر» و تهیه کنندگی «سعید روستایی» این شب‌ها در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه و توانسته با اقبال خوبی از سوی اهالی تئاتر و تئاتربین‌های حرفه ای روبرو شود، نمایشی که به دور از قاعده مرسوم این روزهای تئاتر مبنی بر فروش گیشه کار خودش را کرده و از رسالت خود دور نمی شود.

کرسی زر در این نمایش به همراه «امیر ابراهیم زاده» نگارش نمایشنامه فرایند را بر عهده داشته و بازیگرانی همچون سپهر ‌طهرانچی، مریم ‌زارعی، مهرنوش ‌حاجی ‌خانی، احسان ‌قره ‌داغی، مازیار ‌سیدین، سپیده ‌کاشی ‌ها، سعید ‌کرمی و غزاله توده ‌زعیم در ان به ایفای نقش می پردازند. 

علی صفری

فرایند از آن جنس نمایش های مطلوب من بود. اثری که خلاف جهت تئاتر امروز مسیر خودش را می رفت، همین برای دلچسب بودن یک اثر کافی ست، وقتی در اکثریت آثار ریسک کمی از جهت روبرو شدن با امر تازه اتفاق می افته، این نمایش با وجود اینکه دومین تجربه رسمی کارگردان در اجرای عموم است اما خودش را درگیر گیشه و اینکه چه تعداد مخاطبی روی صندلی می نشیند نمی کند.
متن و ایده نقطه درخشان اثر است، کارگردانی در جهت متن پیش می رود که شاید می توانست در برخی از لحظات آن بدعت حرکت در را در نقاطی دیگر تکرار کند. اما در همین حد هم ما را با یک کل منسجم روبرو می کند.
همگن بودن بازیگران هم از جمله اتفاقات مطلوب دیگر نمایش است، بازیگران در راستای متن و آنچه در اثر ایراد شده پیش می روند و به واقع در خلق موقعیت های کمدی مبتنی بر فضای پوچی اثر به خوبی ظاهر شدند.
به طور کلی نمایش فرایند شروع جذاب و خلاقانه ای برای اجراهای حرفه ای علی کرسی زر است، البته اجرا در یک پلاتو هم حرفه ای است اما منظورم وارد شدن به تئاتر بدنه با تمامی چالش هایش.
حال باید منتظر دومین کارگردانی این کارگردان نشست، معمولا بعد از خلق یک اثر خوب مهمترین اتفاق محک زدن این کارگردان با دومین اثر است، به نظر من که اگر این کارگردان از جهان ذهنی فرایند فاصله نگیرد اتفاقات درخشانی پیش رویش خواهد بود.
خسته نباشید به تمامی گروه
امیدوارم این نمایش شروعی بر این چنین کارهایی در دوران پسا کرونا باشد

میدونم شاید دست یابی به این پیشنهاد بسیار سخت و زمان بر خواهد بود
اما به نظرم تیوال به شدت لازمه تا اصلاحی جدی در امتیاز دهی در نظر بگیرد

نمایش قتل در کاخ و بسیاری از آثاری که خوشبختانه از اقبال مردمی برخوردار می شوند به یک باره و یک شبه و مطمئنا بر دشمنی با 24 نمره یک روبرو می شوند
بحث امتیاز پایین نیست، من معتقدم که امتیاز بالای بدون نظر کتبی هم ارزش چندانی ندارد، یعنی کسی اگر می گوید نمره اثر پنج است باید این شوق را هم داشته باشد که کمی از کار بگوید و بلعکس

دو راه حل ... دیدن ادامه ›› ساده وجود دارد
اینکه تیوال تنها به کسانی که بلیت نمایش را می خرند اجازه نمره دهی و نظر بدهد، یعنی در بلیت کدی وجود داشته باشد یا خود سیستم شناسایی کرده و فرد را تایید کند

در اینجا این نکته وجود دارد که شاید یک نفر برای چهار نفر بلیت بخرد، خب این هم راه حل دارد، فرد بابت خرید چهار بلیت چهار کد نظردهی داشته باشد تا بتواند به دوستانش اهدا کرده و امکان نظردهی به آنها بدهد

برای میهمانان نمایش هم همین اتفاق کاملا امکان پذیر است.

طبیعتا مشغله تیوال قابل درک است اما این را هم باید درک کند که طی دو سال گذشته و ورود برخی جوانان جویای نام فضای تیوال از حالت حرفه ای دور شده است، امیدوارم که جناب عمروآبادی این دغدغه را جدی بگیرند، حال که تنها مرجع فروش بلیت هستند و خواسته و یا ناخواسته هیچ رقیبی هم ندارند این اهمیت دادن به گروه ها می تواند ما را به حمایت معنوی این سایت امیدوار کند.