این روزها بکت کار کردن از آن حرف‌هاست. کم‌تر تئاتری در این روزها خودش را از قید و بند تجاری بودن دور می‌کند و تن به تئاتر به بی‌چیز ترین مفهوم کلمه می‌دهد. اما تئاتر آخر بازی در این بین استثناست. کلا تئاترهای رپرتوار مکتب تهران این ویژگی را در خود دارند. به همه پیش‌نهاد می‌کنم این تئاتر را ببینند. با اشعار بکت عشق کنند و با بازی‌های متفاوت بازیگرانش لذت ببرند.

نقد حمید منصوری ؛ فیلمساز و منتقد
تعریف ما به عنوان مخاطب و تعریف کسانی که تئاتر کار می‌کنند از یک نمایش حرفه‌ای چیست؟ آیا هر چه بلیت نمایش گران قیمت‌تر باشد، حرفه‌ای‌تر است؟ اگر در یک تئاتر بازیگران مشهور سینما بازی کنند، آن تئاتر حرفه‌ای می‌شود؟ اگر نمایشی در یک سالن بزرگ با صدها تماشاگر روی صحنه برود، باید آن را حرفه‌ای بدانیم؟ اساسا چگونه می‌توانیم یک نمایش را به عنوان اثری حرفه‌ای باور کنیم؟ این تعریف از کجا آمده است که کار حرفه‌ای یعنی کاری که خالقَش از آن پول بیرون بیاورد؟ یعنی اگر کسی هنری را به بهترین شکل ممکن ارائه دهد، اما از طریق آن امرار معاش نکند، یک آماتور است؟ آه که با این نگاه چه بی‌اندازه به هنر آماتوری علاقه‌مند هستم. واژه‌ی آماتور، ریشه‌ی فرانسوی دارد که به معنای عاشق تلقی می‌شود و به جز ایران، هر جا که به کسی لقب آماتور بدهند، یعنی عشق او به هنرش را باور کرده‌اند و از نظر نگارنده، آنها که به هنر خود عشق می‌ورزند، حرفه‌ای‌ترین افراد در این عرصه هستند.
حالا با این تعریف اگر می‌خواهید یک نمایش حرفه‌ای ببینید به سالن مکتب تهران در کوچه‌ی کیوان واقع در خیابان آبان جنوبی بروید و پای نمایش مهسا منصوری بنشینید. این روزها در یکی از کوچک‌ترین تماشاخانه‌های تهران نمایشنامه‌ «آخر بازی» نوشته‌ ساموئل بکت اجرا می‌شود که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. نمایشی که تمام عوامل آن عاشق بازی‌اند، عاشق تئاترند و اساسا عاشق هنرند. اگر اینگونه نبود چرا باید بازیگران آن در پلاتوی کوچکی که کمتر از سی صندلی دارد و کمتر از دَه نفر به تماشای نمایش نشسته‌اند آنگونه که من دیدم با شور و شوق و انگیزه بازی کنند. نه از بازیگران چند صد میلیونی خبری هست و نه از عوامل پشت صحنه‌ی پر هیاهو! نه تبلیغات رسانه‌ای دارد و نه بلیت صد هزار تومانی! تنها و تنها مثل مهسا منصوری و دوستانش باید عاشق نمایش باشید تا پای هنرنمایی این جوان‌ها بنشینید.
وقتی این حرفه‌ای‌های ناشناس با انرژی بی اندازه‌ی خود شما را مسحور می‌کنند، دیگر خیلی چیزها مهم نیست. مهم نیست که منصوری یکی از شخصیت‌های ... دیدن ادامه ›› نمایشنامه‌ بکت، «نگ» را حذف کرده و بخشی از دیالوگ‌های او را بین دو شخصیت دیگر «هام و نل» پخش کرده! مهم نیست که کارگردان بسیاری از دیالوگ‌ها را حذف کرده و بسیاری را تغییر داده است! مهم نیست اگر میزانسن‌های بکت در متن اثر، یک چیز است و میزانسن‌های بانوی ایرانی یک چیز دیگر! تمام این تغییرات می‌توانست باعث نابودی نمایشنامه‌ی نویسنده‌ی ایرلندی شود، اما کارگردان با درک درست نمایشنامه و شناخت کافی از تئاتر ابزورد، به بیراهه نرفته و حق مطلب را ادا کرده است.
نمایشنامه‌های پوچی و به خصوص نوشته‌های ساموئل بکت باید در اجرا در اوج غم و نااُمیدی مخاطب را به خنده بیندازد و بازیگران مهسا منصوری بارها و بارها مخاطب را می‌خندانند و این یعنی آنها کار خود را به درستی انجام داده‌اند. نمایش «آخر بازی» روزهای پایانی خود را پشت سر می‌گذارد و به همه‌ی تئاتر دوستان پیشنهاد می‌کنم دیدن آن را از دست ندهند. چند دقیقه از این نمایش می‌ارزد به تمام نمایش‌های پر زرق و برقی که این شب‌ها در سالن‌های بزرگ شهر روی صحنه است. به مهسا منصوری و گروهش تبریک و خسته نباشید می‌گویم و منتظر کار بعدی‌شان خواهم ماند. 

نمی دانم چه ! ، نمی دانم که !
به اجرا در آوردن جشن تولد از آن حرف هاست . متنی بلند ، پُر پرسوناژ و پیچیده . آن هم در فضای بلک باکس کوچک مکتب تهران . و به راستی که کارگردان و بازیگرانش از عهده غلبه بر این محدودیت برآمده اند. یکی از ویژگی های تاثیر گذار این اجرا صمیمیتی است که با تماشاگر ایجاد می کند . به راحتی قراردادهای خلاقانه ی خود را _ که به سمت سادگی رفته ست _ با ما در میان می گذارد و ما بی چون و چرا می پذیریم ... اما دکوری که در نسبت با بزرگی فضا وصله ناجور به نظر می رسد ، ما را دچار دوگانگی می کند . اجرا تا حد زیادی متکی به متن است اما در برخی جاها متن در پشت جلوه ی خلاقیت های کارگردان یا بازیگران پنهان می شود و ما مجذوب می شویم . البته به خاطر بافت متفاوتی که جشن تولد با تئاترهای عامه پسند این روز ها دارد ، شاید بتوان این خوشمزگی ها را این گونه توجیه کرد که تماشاگر کمی به واسطه این ترفند تا پایان به نظاره بنشیند . با همه ی این ها تماشای چنین اجرای بی مدعایی خالی از لطف نیست و کمی ما را از زرق و برق تئاتر تجاری به بی چیزی تئاتر ، بی پسوند و بی پیشوند ، سوق می دهد.
کمی هم از برداشت های فردی ام که لزوما ربطی به اجرا و یا متن ندارد اما در من شکل گرفت بنویسم . استنلی ، قربانی ِ کافکایی جشن تولد ، انگار خود ماییم . اگر کمی به دور و اطراف خودمان نگاه کنیم ، می بینیم که از ترس نمی دانم چه در گوشه و کناری خزیده ایم و همواره از اضطراب نمی دانم چه در انتظاریم . روزی هم عده ای نمی دانم که ، از راه می رسند و تفتیش مان می کنند ، مرعوب مان می کنند و ما را به سمت زوال رهنمون می شوند. آه ... دیگران ! از مگ با حماقت شهوانی و مادرانه اش به استن ، از پتی با انفعال ِ پدرانه اش ، از لولو با بلاهت مضحک اش ... همه و همه دست به دست هم می دهند تا جشنی بگیرند برای استن ؛ جشن قربانی شدنش . می خواهند کمک کنند ، کباب می کنند ...
امیدوارم از تماشای این اجرا لذت ببرید.