سجاد آل داود مخاطب!

دیشب فرصت این رو داشتم که به تماشای اجرای فردا بنشینم و مواجه خود با این اجرا را اینجا مستند می‌کنم. اول از همه باید بگم که در مواجه‌ام با این ... دیدن ادامه ›› اجرا بیشترین چیزی که به یادش افتادم و شباهت‌ها را بررسی کردم شاهکار درخشش ابدی یک ذهن پاک بود چرا که به نوعی زمینه مرکزی هردو کار نگاه به پاک کردن حافظه به عنوان نوعی فرار است. در درخشش ابدی یک ذهن پاک (بدون لکه، Spotless) جوئل و کلمنتاین فرآیندی را طی می‌کنند که طی آن حافظه آن‌ها پاک می‌شود تا بتوانند درد جدایی خود را رفع کنند. در فردا نیز این دو شاید برادر از مواد شیمیایی برای پاک کردن تراماهای خود استفاده می‌کنند. تراماهایی که احتمالا از خشونتی که احتمالا به مادرشان روا داشته‌اند حاصل شده است. در هردو اثر، در نهایت این تلاش‌ها بی حاصل است و همانطور که خاطرات جوئل از کلمنتاین برمی‌گردد، شخصیت‌های فردا نیز درگیر یک پروسه سیکلی می‌شوند که در آن فراموشی‌شان صرفا یک امر موقتی است و بیانی که شاید مدنظر هردو اثر است این است که خاطرات چه به صورت ضمنی یادآوری شوند و چه نشوند، همواره هویت و آینده شخص را شکل خواهند داد. بیانی که فردا علاقه‌مند است داشته باشد این است که احساسات عمیق، روابط خانوادگی و .. قابل پاکسازی نیستند، احساس گناه قابل پاکسازی نیست و هر میزان تلاش برای پاک سازی این احساسات به بازگشت آن‌ها منجر خواهد شد. یکی از تم‌هایی که در این نمایش و درخشش ابدی یک ذهن پاک مشترک است، سوالی در مورد جبر و اختیار است که آیا اگر ما حافظه را پاک کنیم، احساسات منفی را پاک کنیم و شروعی دوباره (به خیال خودمان) داشته باشیم روند‌های گذشته و احساسات گذشته برای ما تکرار نخواهند شد؟ این چرخه تکراری چیزی بود که با دیدن چوب خط‌ها روی در می‌شد به آن اندیشید که این روند تکراری را چند بار این دو کاراکتر طی کرده‌اند؟ چند بار تصور کرده‌اند حافظه را پاک کرده‌اند و دوباره به مسیر قبلی برگشته‌اند. چیزی که از هر دو اثر می‌توان فهمید این است که در جهان‌بینی دو سازنده اثر، پاک کردن حافظه صرفا مواجه ما را با عواقب اتفاقات گذشته به تعویق می‌اندازد و نمی‌تواند موجب پاک شدن "لکه‌ها" شود. زمینه مرکزی هر دو اثر در نهایت تقابل حافظه، هویت و جبر و اختیار است، حافظه در نهایت یک شمشیر دو لبه است، به این معنی که هم موجب درد و هم موجب رشد و خودشناسی است. نکته مهم این است که تلاش شخصیت‌ها در فردا برای پاک کردن حافظه خود در نهایت آن‌ها را به این سوال اصلی که که هستند و چه چیزی برایشان ارزشمند است برمی‌گرداند.
در پایان مردی سیاه‌پوش پا به صحنه می‌گذارد و از دو مرد ناتوان عکس برداری می‌کند، شاید برای استفاده آیندگان، شاید برای ضبط در تاریخ و شاید هم برای نمایش اینکه در نهایت این دنیا بی‌معنی است و تلاش این دو شخصیت برای یافتن معنی در نهایت تلاش شکست خورده دیگری محسوب می‌شود (مانند صحنه‌ی پایان جیب‌هایی پر از نان) که ثبت و ضبط شده است. همانطور که شخصیت ایمان صیاد برهانی متوجه حضور مخاطبان می‌گردد و دلیل نگاه کردن آن‌ها را می‌پرسد. مرد سیاه‌پوش که با دوربین خود وارد می‌شود شاید بیانگر چند چیز است: اول اینکه در جوامع مدرن شاید ما گاها شکست‌ها و درد‌های دیگران را مستند می‌کنیم تا بعدا بدون دانستن زمینه دقیق آن‌ها قضاوتشان کنیم و شاید نیز مرد سیاه پوش و ماسک جنگی‌اش قرار است به ما این دیدگاه را نشان دهد که در بررسی بالینی این دست اتفاقات، تجربه انسانی صرفا به عنوان یک داده آزمایشگاهی دیده می‌شود که جهت استفاده آیندگان بررسی و مستند می‌گردد و این روند سیکلی تا ابد ادامه خواهد داشت.
روی بروشور کار نوشته شده است "فردای خود را به یاد بیار".
این جمله در نگاه اول یک پارادوکس آشکار است. چگونه می‌توان چیزی را به یاد آورد که هنوز رخ نداده است؟ این جمله من را به یاد یکی از زمینه‌های مهم کار می‌اندازد و آن هم این است که رابطه شخصیت‌ها با زمان و حافظه‌شان منقطع شده است و همانقدر که نمی‌توانند دیروز خود را به یاد بیاورند، فردا نیز برایشان نامشخص است و این در حالی است که احتمالا فردایشان نیز مانند دیروزشان از قبل مقدر شده است و آن‌ها در یک سیکل هستند. گویی برایشان مقدر شده باشد که تجربیات به خصوصی را دوباره زندگی کنند و این به نوعی برایمان توضیح می‌دهد که کاراکترها در یک زندان گیر افتاده اند که هر چه کنند از چرخه آن خارج نخواهند شد و به همین دلیل فردایشان به جای اینکه "ساخته" شود باید "به یاد آورده" شود.
در مورد جزئیات اجرایی کار، اولین نکته که در بدو نشستن روی صندلی شوک برانگیز بود اعطا اجازه عکس برداری به مخاطبان است که حداقل در شبی که من تماشا کردم در مقابل من رخ نداد اما به نظرم کلا مسئله‌ای نیست که حرفه‌ای تلقی شود و البته حدس می‌زنم شاید هم کارکردی روایی داشته است در راستای پاراگرافی که در مورد مرد سیاه پوش و دوربینش نوشته‌ام. در هر صورت حرکت خوبی نبود جانم.
در مورد فضای بسته‌ای که حول شخصیت‌ها شکل گرفته بود به نظرم حس گیر افتادن آن‌ها کاملا به مخاطب داده می‌شد و کاملا اجازه می‌داد مخاطب درگیر گرفتاری آن‌ها گردد. هر چند به اصطلاح بلک باکس کامل نبودن کاخ هنر، بخشی از این حس را همواره در نمایش‌ها برای من خراب کرده است و زحمات سازندگان اثر برای نورپردازی و فضاسازی را تا حدودی خراب می‌کند.
ریتم اجرا از موضوعاتی بود که واقعا دوست داشتم و اصلا حس نکردم که زمان اجرا چگونه گذشت که اگر بخواهم آن را با هار که دو روز پیش در همین سالن دیدم مقایسه کنم برایم واضح است که با چه ریتم بهتر و تنظیم تری مواجه بودم.
در مورد بازی بازیگران، در شاید نیمه اول به نظرم ایمان صیاد برهانی قوی‌تر از سعید زارعی ظاهر شد اما در نهایت هردو در اوج به پایان رساندند و در پایان از بازی‌ها راضی بودم.
امتیاز من به این کار 4 از 5 ستاره است.

دو شب پیش فرصت این پیش اومد که به تماشای این کار بنشینم و با توجه به اینکه مدتی است حوصله نوشتن را به دلیل مشغله‌های اخیرم ندارم اما تصمیم گرفتم نظر کاملم در مورد این نمایش و در وهله اول نمایش‌نامه‌اش مطرح کنم. نقد من بر نمایشنامه لزوما ربطی به گروه این اجرا ندارد و به نوعی نقدی بر کار خود ساناز طوسی است چرا که من به دلایل مختلفی با نمایش‌نامه انگلیسی مشکل دارم و این مشکلات را شرح خواهم داد. که البته به نظرم نمایش خوب واقعا نمایشی است که نفاق ایجاد کند و امکان بحث را فراهم کند و حداقل از این نظر انگلیسی یک نمایشنامه خوب است!
موضوع اول به نظر من این است نمایشنامه انگلیسی باب جدیدی را برای ما باز نمی‌کند، بلکه به موضوع تکراری یادگیری زبان، ارتباط آن با هویت و تغییرات شخصی می‌پردازد و به نوعی مخاطب صرفا شاید (حداقل من) درگیر دژا وو‌های با کیفیتی شود چرا که قطعا در گذشته با چنین زمینه‌های دراماتیکی روبرو شده است. ساناز طوسی در این نمایشنامه باب جدیدی در این موضوع حداقل برای شخص من باز نمی‌کند.
به نظرم محدود بودن فضای نمایشنامه به یک کلاس درس با وجود اینکه بیانگر مهم‌ترین فاکتور‌ داستان است، باعث می‌شود که شانس پرداخت بیشتر به شخصیت کاراکتر‌ها از دست برود و نتوان عمق و پیچیدگی بیشتری را در مورد آن‌ها درک کرد. تنها اشاره شاید اشاره به ارتباط رویا و پسرش است که کمی ما را از این فضا خارج می‌کند که این زاویه هم خیلی پرداخته نمی‌شود.
کاراکتر‌های نمایش به نظر من بیشتر نماد‌هایی هستند تا اینکه وارد حوزه شخصیت‌های پیچیده تر شوند، مثلا خشم و درماندگی الهام به نظرم خیلی ساده نمایش داده شده‌است و به طور کلی به نظرم جاهایی که می‌توانند اوج‌های احساسی نمایشنامه باشند به نوعی انگار کنترل می‌شوند و اجازه توسعه به آن‌ها داده نمی‌شود. ... دیدن ادامه ›› این رفت و آمد مداوم به این صحنه‌های کنترل شده شاید باز هم موجب قطع ارتبط مخاطب با کار شود.
مهم‌ترین موضوعی که به نظرم در مورد نمایش انگلیسی می‌توان مطرح کرد این است که به نظرم دوری نویسنده نمایشنامه از فضای ایرانی به صورت طولانی مدت باعث شده است که نمایش او از یک مهاجر ایرانی (یا حداقل کسی که می‌خواهد یک مهاجر ایرانی باشد) بسیار نزدیک به کلیشه و به طور دقیق شبیه به یک Stereotype باشد تا واقعیت حاکم بر جامعه مخاطب این نمایشنامه در نمایش انگلیسی با کارگردانی فراز غلامی. این نمایشنامه سعی می‌کند کاراکتر‌هایی را بسازد که هرکدام منحصر به فرد و "ایرانی" باشند اما در این مسیر به شدت درگیر کلیشه مهاجران در سطح جهان می‌شود و این درگیری او با کلیشه در مورد مهاجر ایرانی را من صادقانه به دلیل ارتباط احتمالا ضعیف او با متن جامعه ایران می‌دانم. چرا که تقریبا زیر سوال رفتن هویت برای مهاجران ایرانی یا حداقل ایرانیان در تلاش برای مهاجرت سال‌هاست دیگر محل سوال نیست و همچنین درک شخصیت‌هایی مثل امید تقریبا برای اکثر جامعه ایرانی غیرممکن است و برای اکثریت جامعه این افراد شخصیت‌هایی ابزورد محسوب می‌شوند.
به نظرم کلمه‌ی تقلیل‌گرایی شاید توصیف خوبی برای نمایشنامه انگلیسی باشد چرا که به نظرم اگر جامعه مخاطب ایرانیان هستند (اگر نیستند که بگذریم) بهتر است سعی کنیم در مورد مهاجرت علاوه بر تجربه‌های شخصی روی یک تجربه زیسته جمعی و دلایل موجود سیاسی-اجتماعی-اقتصادی تمرکز کنیم. نه اینکه تمرکز روی مسئله هویت موضوع مهمی نباشد، ولی باور دارم تمرکز صرف روی موضوع هویت باعث جداشدن اکثر مخاطب ایرانی از نمایشنامه خواهد شد چرا که مجددا این دست دغدغه‌ها در مسیر مهاجرت، برای اکثر ایرانیان که حتی روزی عاشق کشور خود بوده‌اند بسیار ابزورد خواهد بود. کما اینکه دغدغه‌های کاراکتر‌های نمایش برای شخص من به عنوان یک ایرانی پس از تحصیلات و یادگیری زبان انگلیسی، بسیار بسیار بسیار ابزورد است.
در نهایت دغدغه این نمایش با اینکه قابل ستایش است اما همراه با تقلیل گرایی بسیار است که حداقل برای مخاطب کف تهران جالب نیست هر قدر که برای مخاطب غربی با کف و سوت همراه باشد.
در مورد اجرای نمایش اما باید عرض کنم که واقعا بازی‌ها برایم لذت بخش بود که از بین آن‌ها بازی الهام برایم از همه لذت بخش تر بود و حداقل به بخشی از عصبانیت طبقه مهاجر ایرانی نزدیک‌تر بود.
در کارگردانی هم فراز غلامی و امید امیدی تقریبا همان چیزی که انگلیسی باید می‌بود را توانستند پیاده سازی کنند (البته ترجمه رو انصافا درست کنید برای مخاطبانی که ممکن است با زبان انگلیسی آشنا نباشند) اما در نهایت مشکل دقیقا همان چیزی است که انگلیسی بود و به طور مثال اگر نمایش با مشکل ریتم مواجه است دلیل آن این است که دقیقا خود نمایشنامه و ایده‌ی اصلی با مشکل ریتم مواجه است و اگر نمایش نمی‌تواند شخصیت‌ها را به ما بیشتر بشناساند دلیل آن این است که نمایشنامه این اجازه را نداده است. اما در نهایت تماشای یک نمایشنامه روز از یک ایرانی در خارج از ایران با تمام انتقادات برای من تجربه مثبتی بود که از آن ناراضی نیستم. ممنون از تیم کارگردانی که اجرای این نمایشنامه را انتخاب کرد. چرا که نمایشنامه‌ای که بحث و نفاق ایجاد نکند به نوعی انگار رسالتی نداشته است.
با آرزوی موفقیت برای تیم نمایش.
امتیاز من به نمایش 3 از 5 ستاره است.

به عنوان یک مونولوگ تعداد تپق‌ها زیاد بود.
اما به طور کلی اجرایی بود که از حضور در آن راضی بودم.
امیدوارم بهتر بشه.

"آوریل بی رحم ترین ماه هاست.
از خاک مرده گل یاس می‌رویاند
خاطره و خواهش را در هم می‌آمیزد
و ریشه‌های افسرده را با باران بهاری بر می‌انگیزد.
زمستان گرم نگاهمان می‌داشت.
زمین را با برف فراموشی می‌پوشاند و حیات ناچیزی از نوک ریشه‌های خشک می‌نوشاند.
تابستان غافلگیرمان کرد،
بر فراز دریاچه اشتارنبرگ رسید و رگباری بارید و ما در میان ستون ها پناه گرفتیم."

دفن مردگان

April is the cruellest month, breeding
Lilacs ... دیدن ادامه ›› out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.
Winter kept us warm, covering
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.
Summer surprised us, coming over the Starnbergersee
With a shower of rain; we stopped in the colonnade,

The Burial of the Dead
T. S. Eliot

به جز سکانس درگیری دو بازیگر در نور قرمز بخش دیگری از کار مرا تکان نداد ولی Guess What؟ اون بخش خیلی منو تکون داد 😅 در کل از تجربه‌ام راضی بودم.
"چرا اجاره ندادی؟"

ریچارد سوم در خانه هنرمندان: پست‌مدرنیسم و ابتذال شر

در آستانه اتمام (شاید دور اول و شاید هم نه) اجرای ریچارد سوم در سالن انتظامی خانه هنرمدان، بخش از نظرات گذشته خود را در چهارچوبی متفاوت مجددا منتشر می‌کنم.

متاتئاتر و شکستن دیوار چهارم:
بازی با هویت شخصیت‌ها و مخاطب ریچارد سوم در سالن انتظامی خانه هنرمندان دارای جنبه‌های مهمی از یک نمایش پست مدرن است. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های پست‌مدرن این نمایش، استفاده از چهارچوب‌های متاتئاتری است. در این اثر، مصطفی لطیفی‌خواه در نقش ریچارد نه تنها نقش خود را به عنوان "ریچارد سوم" بازی می‌کند، بلکه مکررا به کارگردانی نمایش نیز مشغول است. این جابجایی نقش میان بازیگر و کارگردان، نه تنها ساختار تئاتری اثر را به چالش می‌کشد، بلکه یادآور نمایشنامه "هرطور شما دوست دارید" از ویلیام شکسپیر است که در آن می‌خوانیم:" همه‌ی جهان یک صحنه است، و همه مردان و زنان صرفا ... دیدن ادامه ›› بازیگر هستند، آن‌ها ورود‌ها و خروجهای خود را دارند و هر انسان در زمان خود نقش‌های زیادی را بازی می‌کند" این بازی با هویت‌ها و نقش‌ها، پیوسته مرز بین نمایش و واقعیت را محو می‌کند. لحظاتی که ریچارد از نقش خود خارج شده و دستوراتی به بازیگران یا حتی به مخاطبان می‌دهد، با این جمله از شکسپیر کاملاً هم‌خوانی دارد و به یادمان می‌آورد که در هر لحظه و هر موقعیت اجتماعی، انسان‌ها در حال بازی کردن نقش‌های متفاوتی هستند.
البته، این تغییر هویت، چیزی فراتر از بازیگری است؛ ریچارد سوم در خانه هنرمندان، به بررسی ماهیت تغییرپذیر هویت انسان در مواجهه با فشارهای اجتماعی و انتظارات دیگران می‌پردازد. ریچارد با بدل شدن به کارگردان، به نیرویی نامحسوس و کنترل‌گر تبدیل می‌شود که اعمال دیگران را هدایت و ‌‌”کارگردانی” می‌کند تا ‌”بهتر راه بروند”، “نگاه کنند”، و در نهایت همان‌طور که او می‌خواهد عمل کنند. این تفسیر از هویت انسانی و تأثیرپذیری از نیروهای بیرونی، نقدی اجتماعی است بر هویت‌های برساخته و هویت‌هایی که بر مبنای شرایط و انتظارات دنیای مدرن تغییر کرده و شکل می‌پذیرند.

فاصله‌گذاری برشتی:
تکنیک فاصله‌گذاری به عنوان یکی از اصول اساسی تئاتر برشتی، در این نمایش به شکل برجسته‌ای به خدمت کارگردان درآمده است. ریچارد با قطع ارتباط احساسی مخاطب با شخصیت‌های نمایش و جلوگیری از شکل‌گیری درام بین این دو، با استفاده از خروج و ورود مکرر مصطفی لطیفی‌خواه به نقش کارگردان و نحوه درگیری‌اش با نقش کارگردان، به‌طور مداوم مرز بین واقعیت و داستان را محو می‌کند. این روند نه تنها مانع از ارتباط احساسی و همذات‌پنداری مخاطب با شخصیت‌ها می‌شود، بلکه به آن‌ها قویا یادآوری می‌کند که در یک فضای مصنوع به نام تئاتر حضور دارد.یکی از برجسته‌ترین جلوه‌های این تکنیک، مشارکت مستقیم مخاطب در روند اجراست. مخاطبان در صحنه حضور پیدا می‌کنند، با ریچارد می‌رقصند و یا حتی در پایان نمایش، در تمیز کردن صحنه از کروکی جنازه‌ها همکاری می‌کنند. این حرکات با تبدیل کردن مخاطب به بخشی از بازی و نمایش، به شکلی هوشمندانه به مخاطب اجازه می‌دهد به جای واکنش احساسی نسبت به شخصیت‌ها، با تمرکز بیشتر بر روی پیام‌های اجتماعی و سیاسی نمایش درگیر شود.

کنترل ریچارد بر روایت: دموکراسی یا توهم اراده آزاد؟
یکی دیگر از زمینه‌های برجسته این نمایش، کنترل‌گری ریچارد به عنوان کارگردان است. در طول نمایش، او نه تنها بر روند داستان و شخصیت‌ها کنترل دارد، بلکه حتی هدایت غیرمستقیم مخاطبان را نیز بر عهده می‌گیرد. این امر به‌ویژه در لحظاتی نمایان می‌شود که ریچارد با خنده اعلام می‌کند که "حاکمی دموکراتیک" است. اما همان‌طور که مشخص می‌شود، این ادعای او چیزی جز دادن یک توهم اراده آزاد در یک نظام تمامیت‌خواه نیست. در واقع مخاطبان و شخصیت‌ها تنها پیرو یک متن از پیش نوشته‌شده هستند و هیچ عاملیتی در انتخاب‌های خود ندارند. این زمینه، بازتابی از دیدگاه شکسپیر درباره شخصیت ریچارد سوم به عنوان شخصیتی است که اطرافیان خود را فریب می‌دهد و از آن‌ها به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کند.

کمدی سیاه: تضاد میان شر و خنده
یکی از جنبه‌های موفق این نمایش، بهره‌گیری از کمدی سیاه است. ریچارد سوم، شخصیتی که در روح نمایشنامه ویلیام شکسپیر به عنوان فردی شرور و خبیث شناخته می‌شود، در این اجرا به عنوان فردی تنبل، بدلباس و حتی بسیار بامزه تصویر گردیده است. این کمدی سیاه، به نوعی تضاد میان واقعیت خبیث و ظاهری مضحک از شرارت را به تصویر می‌کشد. اجرای ریچارد در خانه‌ی هنرمندان با جایگزینی موقعیت‌های مختلف در یک تراژدی شکسپیر با المان‌های عمدتا کمیک مثل یک خرس عروسکی و یا نمایش دادن ریچارد به عنوان موجودی تنبل و بدلباس واقعیت خبیث او را با ابزوردیته و طنز جایگزین می‌کند. ریچارد در این نمایش، با امور جدی مثل فیلم گرفتن از خیانت همسرش با باکینگهام، به شوخی برخورد می‌کند، سو استفاده از دیگران برایش عادی و روزمره است و این موضوع باعث می‌شود تا در عین حال که زمینه‌های کلی داستان مثل قدرت، خیانت و فساد روح برای مخاطب روشن می‌شود، مخاطب به ابزورد بودن همه‌ی این موارد بخندد. لبخندی که همراه با تفکری تلخ به عنوان همنشین آن لبخند است.
این کمدی سیاه، همچنین به شخصیت‌های دوپهلویی مانند ریچارد، مکبث و هملت اشاره دارد؛ شخصیت‌هایی که در کنار خباثت و قدرت‌طلبی، آسیب‌پذیری‌ها و تردیدهایی نیز داشته‌اند. ریچارد این نمایش نیز در لحظاتی که خود را به عنوان فردی زشت و محروم از محبت و توجه مادرش به تصویر می‌کشد، این دوپهلویی را تکمیل می‌کند. در صحنه‌ی پایانی کار، وقتی که کارگردان کار، از بین تماشاگران از ریچارد می‌خواهد که بر روی صحنه بماند و به همه کسانی که کشته است فکر کند، این کمدی سیاه به نقطه پایانی خود رسیده و با این کار موجب می‌شود ریچارد و همزمان مخاطبین (با جمع کردن صحنه) به شکلی ابزورد با عواقب اعمال ریچارد روبرو شوند. مواجه‌ای که همراه با چیزی است که نام آن را کاتارسیس فکاهی می‌گذارم. کاتارسیسی که موازی با واقعیت شخصیت ریچارد سوم در نمایشنامه ویلیام شکسپیر است، جایی که در شب نبرد Bosworth روح کشته شدگان مسیرشان را به سوی ریچارد پیدا می‌کنند و او را آزار می‌دهند. در لحظاتی که مخاطبان با خنده مشغول جمع کردن صحنه یا تمیز کردن کروکی جنازه‌ها هستند، ریچارد فریاد می‌زد:"یک اسب، تمام پادشاهی‌ام در برابر یک اسب."

ابتذال شر: شرارتی ساده و مکانیکی
مفهوم ابتذال شر یکی از زمینه‌های اصلی این نمایش است که به خوبی در شخصیت ریچارد نمود پیدا می‌کند. ریچارد نه به عنوان یک شخصیت عمیقاً شرور، بلکه به عنوان فردی بی‌احساس و مکانیکی که صرفا در جستجوی قدرت بیشتر است، به تصویر کشیده می‌شود. او هیچ انگیزه یا هیجان خاصی برای رسیدن به قدرت ندارد؛ ریچارد صرفا به این دلیل به دنبال قدرت است که قدرت "در دسترس" اوست و او نیز بدون تفکر یا یک ایدولوژی عمیق، به سوی آن می‌رود.
استفاده از آیتم‌هایی مثل عینک آفتابی برای نامرئی شدن، آموزش گام به گام کشتن باکینگهام به مادرش، بازی با یک خرس عروسکی و چیز‌هایی از این دست است که شر او و اعمالش را موضوعی ابتدایی و ساده نشان داده و سعی بر نرمال‌سازی آن دارد، به مخاطب یادآوری می‌کند گاها شر می‌تواند به چه میزان به عنوان امری ‌”مبتذل” و “ساده” در اطراف آن‌ها وجود داشته باشد. این حقیقت وقتی شفاف تر می‌شود که اعمال دهشتناک عادی و روزمره نمایش داده می‌شوند، وزن اخلاقی‌شان از آن‌ها سلب می‌گردد و به عنوان بخشی از روتین هرروز برای مخاطب نمایش داده می‌شوند.
این رویکرد به مخاطب یادآوری می‌کند که شر همیشه به شکلی ‌”پیچیده” و “قابل شناسایی” بروز نمی‌کند؛ بلکه می‌تواند به شکل‌های “ساده” و “روزمره” در اطراف ما وجود داشته باشد. این بازنمایی، در راستای همان موضوعی است که هانا آرنت در کتاب "آیشمن در اورشلیم" به آن به این صورت اشاره می‌کند:
" مشکل آیشمن دقیقا این بود که افراد زیادی مثل او وجود دارند، افرادی زیادی که نه منحرف هستند و نه سادیستیک، ولی آن‌ها شدیدا و به طرز ترسناکی عادی بودند و هستند و از دیدگاه سازمان‌های حقوقی و استاندارد‌های اخلاقی ما، این عادی بودن از همه جنایات دیگر ترسناک تر بوده است."

جمع‌بندی: نمایشی که مرزهای واقعیت و نمایش را محو می‌کند
نمایش "ریچارد سوم" در خانه هنرمندان، با استفاده از تکنیک‌های پست‌مدرن، متاتئاتر، و کمدی سیاه، یک تجربه‌ی متفاوت و تفکر برانگیز را برای مخاطبان خلق می‌کند. این نمایش نه تنها با شکستن دیوار چهارم، مخاطب را به بخشی از اجرا بدل می‌کند، بلکه با پرداختن به مضامینی همچون هویت، قدرت و ابتذال شر، او را به تأمل درباره مفاهیم عمیق اجتماعی و انسانی وامی‌دارد. این اثر با خلاقیت و نوآوری در بازنمایی ریچارد سوم، توانست یکی از نمایش‌های برجسته و تأمل‌برانگیز تابستان 1403 در تئاتر تهران باشد.

دیروز در تئاتر شهر قزوین به تماشای قرمز جیغ نشستم و نظراتی که در مورد این اجرا، نحوه برگزاری آن و البته سالن محل برگزاری آن دارم را عرض میکنم.
نکته اولی که برای بنده آزار دهنده بود تاخیر ۲۷ دقیقه‌ای نمایش در شروع بود که تا همان زمان مخاطبین در حال ورود به سالن بودند. با توجه به احتمالا "تجربه کم" عوامل برگزار کننده این نمایش باید عرض کنم که چنین موضوعی مصداق بارز بی‌احترامی به مخاطبینی است که زودتر و در واقع سر موقع به سالن نمایش رسیده اند.
برخی "پرنسیپل‌ها‌‌" هست که نیاز است یادبگیرید برای اینکه به "بزرگی" برسید.
نکته‌ای که در مورد این انتظار بود این است که حداقل ده دقیقه نور تماشاگران مستقیما روی چشم مخاطبین متمرکز بود و تقریبا اکثر مخاطبینی که زود رسیده بودند را کلافه کرده بود. این نکات را عرض می‌کنم چون می‌دانم قطعا دوست دارید "حرفه‌ای" تر شوید و شاید روزی استیج‌های بزرگتری ببینید پس بهتر است به این توصیه‌ها گوش فرا دهید. موضوع جالبی که در مورد سالن اصلی تئاتر شهر قزوین برایم جالب بود و بعد از اجرا که سعادت صحبت با روابط عمومی محترم کار را داشتم نیز در موردش صحبت کردیم، این است که سالن در واقع بلک باکس نامید می‌شود اما کف آن رنگ تقریبا روشنی دارد که روی تجربه مخاطب از اجرا تاثیر به‌سزایی دارد. در مجموع تمام این تجربه‌ها ما تا ساعت اگر اشتباه نکنم ۸:۰۹ در سالن بودیم که برای اجرایی که قرار بود ساعت ۷:۳۰ به اتمام برسد تجربه‌ی "آزاردهنده‌ای" ... دیدن ادامه ›› بود.
اما برسیم به خود اجرا، تقریبا هربار تجربه مفهوم کنسرت-نمایش به عنوان یک نام تقریبا من‌درآوردی، من را یاد جمله‌ای می‌اندازد که یکبار در استوری اینستاگرام استاد مسعود دلخواه به آن برخوردم و آن هم این است که:
کنسرت نمایش محصول سه جمع است: کسی که تئاتر نمی‌داند و از موسیقی سررشته دارد. کسی که نمی‌تواند کنسرت مستقل برگزار کند و چندبار تئاتر دیده است. تماشاگرانی که فرقی بین تئاتر و کنسرت را نمی‌دانند.
امیدوارم برای هر کسی که این متن را می‌خواند محلی از سو تفاهم نباشد اما به هر حال اینکه کنسرت چیست و نمایش یا تئاتر چیست تعاریف مشخصی دارند که ممکن است یک مخاطب برحسب تجربه‌اش با آن آشنا نباشد.
اما اگر از دریچه همین تعریف به کار قرمز جیغ نگاه کنیم خواهیم دید که کار به جز شاید نیم ساعت اول و بخشی از موومان آخر، از چندین مونولوگ جدا افتاده تشکیل شده است که اصولا در آن‌ها درامی بین شخصیت‌ها شکل نمی‌گیرد.
نکته‌ای که بین این موومان‌ها برای من عجیب بود این موضوع بود که نور تقریبا کامل به سالن داده می‌شد تا عوامل اجرا بتوانند اکسسوار صحنه را جابجا کنند و تقریبا چنین چیزی را می‌توانم بگویم کمتر دیده بودم و به نظرم بهتر است نور سالن برای چنین چیزی تقریبا گرفته شود.
در این اجرا، به واقع مونولوگ‌هایی را می‌بینیم که برای ارتباط بین آن‌ها و البته پر کردن ضعف‌های آن‌ها از موسیقی‌ای استفاده شده است که البته خود آن موسیقی از نظر من کیفیت قابل قبولی داشت. باید در نظر داشت که اجرایی با مدت زمان ۹۰ دقیقه (و شاید کمی بیشتر) نیاز است حرف‌های زیاد و مهمی برای گفتن داشته باشد و حداقل این است که به محتوایی بپردازد که برای تماشاگر سوالی ایجاد کند که این اتفاقات در اجرای قرمز جیغ رخ نداده بود. به دلیل کیفیت نسبی گروه موسیقی و قدردانی از همه زحماتی که می‌دانم اجرای تئاتر در جایی مثل قزوین دارد امتیاز من دو ستاره از پنج ستاره هست.

در کل تجربه‌ای نبود که از آن پشیمان باشم.
و شاید تنها چیزی که در موردش به ذهنم می‌رسد این است که به جز مسترکلس میکاییل شهرستانی، همه چیز در معمولی‌ترین حالت ممکن بود.
اما حضور خودش باعث شد در پایان کار ناراضی نبوده باشم.