دروازه سنگی:
“بالستیک زخم” نمایشی از جنس دردهای خاموش و زخم‌های نمادین است. امین ابراهیمی، کارگردان این اثر و به نویسندگی پیام لاریان، با نگاهی جامعه‌شناسانه و الهام از نظریات پیر بوردیو، تأثیر خشونت‌های نرم بر روان انسان را به صحنه کشیده است. اجرای این نمایش در خوی، علاوه بر استقبال کم‌نظیر مخاطبان، چالش‌های خاصی نیز به همراه داشت. او در  گفتگوی اختصاصی با ما از دغدغه‌هایش در تئاتر، سختی‌های اجرای نمایش در خوی و امیدش به آینده تئاتر در این شهر می‌گوید.
روایت یک زخم؛ از تهران تا خوی
امین ابراهیمی، چهره‌ای شناخته‌شده در تئاتر ایران، بار دیگر با اثری پرمحتوا و جسورانه، نگاه‌ها را به خود جلب کرده است. «بالستیک زخم»، نمایشی که ریشه در نظریات پیر بوردیو، جامعه‌شناس برجسته فرانسوی، دارد، این بار در خوی اجرا شد تا مخاطبان این شهر را با جنبه‌های تازه‌ای از خشونت نمادین و روان‌شناسی اجتماعی روبه‌رو کند.
چرا «بالستیک زخم» در خوی؟
ابراهیمی در پاسخ به این پرسش که چه شد این نمایش را در خوی به صحنه برد، می‌گوید:
«هدف، روشن نگه داشتن چراغ تئاتر در این شهر بود. تئاتر یعنی آگاهی، و «بالستیک زخم» دقیقاً این مفهوم را به نمایش می‌گذارد. این نمایش، زخم‌های نادیدنی‌ای را که از کودکی تا بزرگ‌سالی بر روح انسان‌ها می‌نشیند، آشکار می‌کند.»
نمایشی که به عمق روان می‌زند
ابراهیمی درباره انتخاب این متن و مفاهیم آن توضیح می‌دهد:
«این اثر بر اساس نظریه بوردیو، تأثیر خشونت‌های نرم و نمادین را بر زندگی فردی و اجتماعی نشان می‌دهد. برای من، پوسته‌ی داستان اهمیت چندانی ندارد، بلکه عمق نمایشنامه است که آن را ارزشمند می‌کند. نمایشنامه‌نویس با هوشمندی، هنرهای نمایشی را با روان‌شناسی تلفیق کرده است. ما اغلب، چه در خانواده و چه در جامعه، با تحقیرهای کلامی و رفتاری، اعتماد به نفس یک فرد را از بین می‌بریم. این تأثیرات می‌تواند به وسواس فکری، تزلزل در تصمیم‌گیری‌های روزمره و حتی پیامدهای خطرناک‌تر منجر شود.»
چالش‌های اجرا در خوی؛ از تهران تا بروکراسی محلی
ابراهیمی که تجربه‌ی سال‌ها فعالیت در تئاتر تهران را دارد، از دشواری‌های اجرای نمایش در خوی می‌گوید:
«یکی از عجیب‌ترین چالش‌ها این بود که برای اجرای یک تئاتر باید با فرمانداری، اداره اطلاعات، فرماندهی انتظامی و سپاه هماهنگ کنیم و مجوز بگیریم! در تهران هرگز چنین فرآیندی را ندیده بودم. در حالی که مطابق قانون، آیین‌نامه‌ی نظارت بر نمایش و صدور پروانه‌ی اجرا تنها توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنظیم و اجرا می‌شود.»
استقبال گرم مردم؛ امیدی برای آینده تئاتر خوی
با وجود این چالش‌ها، نمایش «بالستیک زخم» با استقبال خوب مخاطبان در خوی مواجه شد. ابراهیمی با رضایت از این استقبال می‌گوید:
«مردم هنرفهیم خوی بار دیگر ثابت کردند که میزبانان بی‌نظیری برای هنرهای نمایشی هستند. این اجرا، پیام روشنی برای هنرمندان جوان تئاتر خوی داشت: اگر من با تمام محدودیت‌ها توانستم، شما هم می‌توانید. کافی‌ست همت کنید.»
محدودیت سنی و فرم اجرایی؛ وفاداری به متن، اما با تأکید بر احساس
نمایش «بالستیک زخم» با محدودیت سنی ۱۶+ اجرا شد. ابراهیمی درباره دلیل این تصمیم می‌گوید:
«به عنوان یک اصل انسانی، علاقه‌ای ندارم که خشونت‌های کلامی و رفتاری را به مخاطبان کم‌سن نشان دهم، حتی در قالب یک نمایش.»
او همچنین درباره سبک اجرایی این نمایش توضیح می‌دهد:
«به متن کاملاً وفادار ماندم، اما در شیوه‌ی اجرا تمام تلاشم را کردم که عمق درد را به مخاطب منتقل کنم. طراحی صحنه و دکور نیز کاملاً مینیمالیستی بود تا به واقع‌گرایی فضای قصه کمک کند.»
بازیگران و تمرینات؛ پنج ماه تعهد و شور هنری
ابراهیمی درباره روند انتخاب بازیگران و تمرینات می‌گوید:
«برای من، تعهد و علاقه در اولویت است. بازیگران این نمایش با شور و اشتیاق در تمام پنج ماه تمرین حضور داشتند. نکته‌ی جالب این بود که اکثر بازیگران، شخصیت‌هایشان در نمایش کاملاً متفاوت از ویژگی‌های واقعی‌شان بود، و این چالش را برای من جذاب‌تر می‌کرد.»
آینده‌ای برای تئاتر در خوی؟
با وجود تمام سختی‌ها، ابراهیمی امیدوار است که تئاتر در خوی همچنان زنده بماند:
«تئاتر، نماد فرهنگ و آگاهی است. امیدوارم این هنر در خوی همچنان بدرخشد و هنرمندان جوان، با تمام موانع، راه خود را پیدا کنند.»
نمایش بعدی؟ شاید نه، اما یک ورکشاپ بازیگری در راه است!
با این‌که اجرای مجدد «بالستیک زخم» در شهرهای دیگر فعلاً در برنامه‌ی ابراهیمی نیست، او از ایده‌ی برگزاری ورکشاپ بازیگری در خوی خبر می‌دهد:
«فعلاً برنامه‌ای برای اجرای جدید ندارم. اما اگر بخواهم کاری در خوی انجام دهم، قطعاً یک ورکشاپ بازیگری خواهد بود تا تجربه‌هایم را با علاقه‌مندان به اشتراک بگذارم.»
پایان‌بندی؛ چراغی که باید روشن بماند.
«بالستیک زخم»، بیش از یک نمایش، تلنگری بود برای جامعه‌ی تئاتری خوی؛ پیامی از یک هنرمند که با وجود همه‌ی موانع، صحنه را رها نکرد. ابراهیمی با این اجرا نشان داد که تئاتر، حتی در دورافتاده‌ترین نقاط، همچنان می‌تواند بستری برای آگاهی، تحول و امید باشد.

به گزارش خبرنگار ایران تئاتر در آذر بایجان غربی، نمایش «بالستیک زخم» نوشته  پیام لاریان و کارگردانی امین ابراهیمی از یکم تا ۵ اسفند ۱۴۰۳ در مجتمع فرهنگی هنری شهرستان خوی به اجرا در آمد. نمایش «بالستیک زخم» یک درام روانشناختی با نگاهی پست مدرن است که به آسیب شناسی جنایت و قتل های ناموسی در یک جامعه پرمعضل می‌‌پردازد. این نمایش، تراژدی فقدان در یک موقعیت بی ثبات انسانی و اجتماعی است. بالستیک به معنای پرتابه شناسی یا در تعریف جامع‌تر علم مکانیک، به نحوه پرواز و اثر پرتابه‌ها به ویژه انواع گلوله، بمب غیر هدایت شونده و راکت‌ها گفته می‌شود. اسمی پر محتوا بر نمایشی که مسئله‌اش فقط طرح یک داستان جنایی نیست، مسئله اصلی در این نمایش، انگیزه و چگونگی شکل گرفتن یک قتل در بین گروهی ازجوانان یک جامعه خشونت زده است.
در این نمایش آذین باقری، عطا برسام، امین ابراهیمی ایفای نقش کردند. سایر عوامل اجرایی این نمایش عبارت بودند از: دستیار کارگردان: سمیه محمدلو، طراح و مجری، گریم: رضا پور فرج، پوستر: فرشته علیجانی، مدیر روابط عمومی: فاطمه ابراهیمی، عکاسان: مونا قهرمانی، کوثر علیلو

نمایش«بالستیک زخم» یک درام روانشناختی با نگاهی پست مدرن است که در روند قصه شاهد تغییر روان و خط فکری کارکتر اصلی از وسواس فکری به جنون فکری میشویم. این نمایش، تراژدی فقدان در یک موقعیت بی ثبات انسانی و اجتماعی است. بالستیک به معنای پرتابه شناسی یا در تعریف جامع‌تر علم مکانیک، به نحوه پرواز و اثر پرتابه‌ها به ویژه انواع گلوله، بمب غیر هدایت شونده و راکت‌ها گفته می‌شود. اسمی پر محتوا بر نمایشی که مسئله‌اش فقط طرح یک داستان جنایی نیست، مسئله اصلی در این نمایش، انگیزه و چگونگی شکل گرفتن یک قتل در بین گروهی ازجوانان یک جامعه خشونت زده است.

خبرنگار هفت‌رخ با کارگردان این اثر به گفتگو نشسته است.

– آقای ابراهیمی، لطفاً کمی درباره خودتان و مسیر ورودتان به دنیای تئاتر بگویید.

سلام و احترام خدمت شما و تمامی دوست‌داران تئاتر…از هشت سالگی شروع شد… پدرم تئاتر کار می‌کرد و من از آن زمان علاقمند به این هنر شدم، در دوران راهنمایی متنی به نویسندگی پدرم به نام (دکتر قلابی) را در مدرسه به اجرا بردم و جایزه بهترین اثر نمایشی در منطقه را از مدرسه مان دریافت کردم. سال‌ها گذشت سال ۹۵ نمایشنامه‌ی آدم برفی را نویسندگی و کارگردانی کردم و در تهران به اجرا رساندم. از آن سال به بعد سعی کردم بصورت مرتب فعال باشم. در طول این سال‌ها همیشه دوست داشتم برای زادگاهم کاری هنری انجام دهم و این امر را رسالتی بر خود می‌دانستم تا این که خداروشکر نمایش بالستیک زخم را به اجرا رساندم.

– چه شد که تصمیم گرفتید نمایش بالستیک زخم را در خوی روی صحنه ببرید؟

هدف این بود که چراغ تئاتر در شهر هنردوستمان روشن شود. تئاتر یعنی آگاهی و متن بالستیک زخم این امر را به نمایش می گذارد.

 – نمایش بالستیک زخم چه مفاهیمی را در خود جای داده و چرا این متن را برای اجرا انتخاب کردید؟

این متن از نظریه پیر بوردیو جامعه شناس فرانسوی تابعیت دارد که درباره تاثیر خشونت‌های نرم و یا نمادین بر زندگی یک فرد، جامعه و… سخن می گوید، راستش برای خود من پوسته‌ی نمایشنامه جذابیت خاصی ندارد، دلیل انتخاب این متن برایم عمق نمایشنامه‌ای که نویسنده با خلاقیت و هوش بالا هنرهای نمایشی را با مبحث آسیب‌های روانشناسی تلفیق کرده وقتی متاسفانه ما چه در خانواده چه در جامعه از کودکی فردی را به شکل های مختلف کلامی و رفتاری تحقیرش می‌کنیم و اعتماد به نفس یک شخص را دلیل نابلد بودن‌هایمان می‌کنیم حال چه به عمد چه غیرعمد، تاثیرات گوناگونی بر روی روان آن شخص می‌گذارد که یکی از آن‌ها می‌تواند وسواس فکری و نداشتن اراده‌ی کافی برای معمولی ترین تصمیم گیری های روزمره باشد. حال وقتی شخصی با چنین آسیب های روانشناسی و امثالهم سوار بر قدرت شود ممکن است چه خطراتی برای خود، جامعه داشته باشد. حرفم در نمایش این بود: عشق و احترام به همدیگر سرلوحه رفتارهایمان باشد.

– این نمایش در سال ۱۳۹۶ جایزه بهترین نمایشنامه را دریافت کرده است. آیا در اجرای شما تغییری در متن یا شیوه اجرا ایجاد شده است؟

تغییر در متن خیر... چون اصولا به متن وفادارم. اما در شیوه‌‌ی اجرا تمام تلاشم بر این بود که عمق درد را مخاطب حس کند.

– درباره اجرا و چالش‌های اجرا برای هفت‌رخی‌ها بگوئید. اجرای تئاتر در خوی با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟ آیا امکانات و حمایت‌های لازم برای گروه‌های تئاتری وجود دارد؟

چالش های عجیب! اینکه برای اجرای یک تئاتر باید با فرمانداری، اداره اطلاعات، فرماندهی انتظامی و سپاه هماهنگ کرد و بعد مجوز گرفت! چندین سال در تهران فعالیت داشته‌ام و تا به حال همچین چیزی نه دیده بودم نه شنیده بودم. گروه های تئاتری یکبار متن را در خدمت مرکز هنرهای نمایشی جهت بازخوانی ارائه داده و بار دوم جهت بازبینی کارشناس آن مرکز به تماشا می‌نشینند و تمام که طبق بند ۲۱ ماده‌ی ۲  قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی، آیین نامه‌ی نظارت بر نمایش و صدور پروانه نمایش تصویب شده است.

– بازخورد مخاطبان و جامعه هنری خوی نسبت به این نمایش چگونه بوده است؟

خدا را بی نهایت شاکرم که استقبال گرمی از اجرا شد و همانطور که یقین داشتم مردم هنرفهیم خوی بار دیگر نشان دادند که میزبان بی‌نظیری برای کارهای هنری _ نمایشی هستند.
با توجه به محدودیت سنی (۱۶+) برای نمایش، آیا محتوای آن دارای صحنه‌های خاصی است که نیاز به هشدار داشته باشد؟ طبق اصل انسانیت علاقه‌ای به نشان دادن خشونت‌های کلامی و رفتاری در مقابل کودکان و رده‌های سنی پایین تر نیستم. حتی در قالب یک نمایش… دلیل فقط همین بود.

– درباره گروه و بازیگران بیشتر برای ما توضیح دهید. چگونه ترکیب بازیگران را انتخاب کردید و تمرینات گروه به چه شکلی پیش رفت؟

غالبا برایم متعهد بودن و علاقه مهم است. بقیه موارد بنظرم در روند تولید حل شدنی ست بازیگران با شور و ذوق تمام در تمامی پنج ماه تمرینی که داشتیم حاضر می‌شدند.

– چه ویژگی‌هایی در بازیگران این نمایش وجود دارد که آن‌ها را برای این نقش‌ها مناسب کرده است؟

اینکه کاملا برعکس کارکترهای قصه بودند و اتفاقا این چالش کار را برای من در کارگردانی راحت‌تر می‌کند.

 – با توجه به شرایط فرهنگی و استقبال از تئاتر در خوی، چشم‌انداز شما برای تئاتر این شهر چیست؟

امید به این دارم چراغ تئاتر در شهرمان روشن بماند چرا که تئاتر نماد فرهنگ و آگاهی‌ست. رساندن نمایش بالستیک زخم به اجرا، سخنی بود با هنرمندان جوان تئاتر خوی؛ وقتی امین ابراهیمی با اینکه در شهر خودش نبود، آمد و در کمتر از پنج ماه با کمترین امکانات و شرایط سخت حاضر، نمایشی بر روی صحنه برد پس شما هم می‌توانید. همت کنید دوستانِ جان

– وضعیت تئاتر در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

وخیم و دردناک. در تهران هزینه سالن‌های خصوصی سر به فلک کشیده در اکثر شهرستان ها هم حتی سالنی با استانداردهای اولیه برای اجرا وجود ندارد که به شدت نیاز به اتاق فکر و عمل دارد.

– آیا حمایت‌های دولتی و خصوصی از تئاتر کافی است؟

چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا شرایط بهتر شود؟ قبل از هر اقدامی باید طرز فکرمان را عوض کنیم اینکه (تئاتر نان نمی‌شود) جمله ایست که به اشتباه باب شده، تئاتر نماد فرهنگ و هنر است، شما اگر هنر زیست سالم را داشته باشید، شادتر و آگاه‌تر زندگی خواهید کرد و زندگی باب دلتان خواهد بود. این رسالت تئاتر است که در زندگیتان تاثیر مثبتی بگذارد به شرط آن که چرخه‌ی آن زنده بماند.

– چقدر استقبال مخاطبان از تئاتر را مثبت می‌بینید؟ چگونه می‌توان مردم را بیشتر به سالن‌های تئاتر جذب کرد؟

شما اگر هفته‌ای یک تئاتر هم به اجرا ببرید مردم از شما استقبال خواهند کرد. مشکل ما در ساخت است. ساخت و همسو شدن مسئولین مرتبط با جوانان تئاتری
از نظر شما آینده تئاتر ایران به چه سمتی خواهد رفت؟ حال تئاتر خوب نیست در آینده امیدوارم به شکلی جدی به این هنر اصیل پرداخت و پردازش شود، تا بنیان‌های فرهنگی کشورمان حفظ شود.

– در حال حاضر روی چه پروژه‌هایی کار می‌کنید و برنامه‌های آینده‌تان چیست؟

تمام تلاش و تمرکزم بر این است که تئاتر در زادگاهم جانی دوباره بگیرد.